Είναι αναπόφευκτο το Μνημόνιο ΙΙΙ;

Ναι, καλά καταλάβατε. Εδώ και μερικούς μήνες, από τότε που μπήκαμε στην τελική ευθεία των εκλογών, το τρίτο μνημόνιο έγινε αναπόφευκτο. 

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.Τα κράτη, όπως και οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις, δεν αποπληρώνουν τα δάνειά τους. Τα μετακυλούν. Συνάπτουν δηλαδή ένα νέο δάνειο και το χρησιμοποιούν για να αποπληρώσουν το παλαιό. Είτε το νέο δάνειο είναι μικρότερο από το παλαιό που λήγει, οπότε η χώρα απομειώνει κατά τι το συνολικό χρέος της, είτε μεγαλύτερο, οπότε το αυξάνει κατά τι.

Από πού αντλούν τα κράτη νέα δάνεια για να αποπληρώσουν τα παλαιά;

Κατά κανόνα από τις αγορές. Δηλαδή κυρίως από Συνταξιοδοτικά Ταμεία, Ασφαλιστικές Εταιρείες, Αμοιβαία Κεφάλαια Τράπεζες κ.λ.π..

Όπως γνωρίζουμε, από το 2010 και μετά οι αγορές είναι κλειστές για την Ελλάδα, απρόθυμες δηλαδή να της χορηγήσουν νέα δάνεια. Αυτό το κενό -ανάμεσα σε άλλα- ήρθαν να καλύψουν η Ευρώπη και το ΔΝΤ με τα δάνεια που χορήγησαν στη χώρα μας μέσω των Μνημονίων Ι και ΙΙ.

Επίσης γνωρίζουμε πως οι λήξεις ομολόγων, δανείων του ΔΝΤ και τόκων, που πρέπει να αποπληρώσει η Ελλάδα για την διετία 2015-2016, είναι της τάξης των 35 δις, ενώ για την τριετία 2015-2017 το ποσόν ανέρχεται περίπου στα 50 δις. (Από τον υπολογισμό εξαιρούνται οι λήξεις των έντοκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου που κατά το μεγαλύτερο μέρος τους καλύπτονται εσωτερικά).

Τα χρήματα όμως που έχει προγραμματιστεί να λάβουμε από Ευρώπη και ΔΝΤ την περίοδο 2015-2017, είναι πολύ λιγότερα (12,5 δις από το ΔΝΤ, 5,1 δις από επιστροφές από τις Κεντρικές Τράπεζες και 7,2 δις από την δόση Σεπτεμβρίου 2014 που εκκρεμεί). Πού θα βρούμε τα υπόλοιπα;

Σύμφωνα με τις υποθέσεις του Μνημονίου ΙΙ τα χρήματα θα προέρχονταν από 3 πηγές:

Α) άντληση κεφαλαίων από τις αγορές ( το μεγαλύτερο μέρος), καθώς υπήρχε η υπόθεση πως μέχρι το 2015 θα είχε ανακτήσει η ελληνική οικονομία την εμπιστοσύνη των αγορών, και άρα, η Ελλάδα θα μπορούσε να δανειστεί από τις αγορές.

Β) έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις

Γ) μέρος των πρωτογενών πλεονασμάτων θα χρησιμοποιούνταν γι΄αυτόν τον σκοπό.

Αυτή τη στιγμή όμως αντιμετωπίζουμε πρόβλημα και με τις τρεις αυτές πηγές.

Λόγω της επιδείνωσης του κλίματος στην οικονομία από το Φθινόπωρο και μετά λόγω των εκλογών, οι προσδοκίες για έσοδα από αποκρατικοποιήσεις και πρωτογενή πλεονάσματα, τουλάχιστον για τα επόμενα δύο χρόνια, έχουν περιοριστεί σημαντικά.

Και το κυριότερο: όχι μόνο δεν έχει ανακτηθεί αλλά αντίθετα έχει καταβαραθρωθεί η εμπιστοσύνη των αγορών στη χώρα μας, άρα δεν μπορούμε να αντλήσουμε από αυτές τα απαραίτητα κεφάλαια. 

Οπότε, η μόνη λύση για να καλύψουμε τις χρηματοδοτικές μας ανάγκες είναι να απευθυνθούμε και πάλι στους εταίρους μας, αναζητώντας νέο δάνειο, δηλαδή το Μνημόνιο ΙΙΙ.

Μα γιατί κι άλλο Μνημόνιο, αφού 6 χρόνια τώρα τα Μνημόνια απέτυχαν;
Ακριβώς επειδή απέτυχαν. Αν είχαν πετύχει, δεν θα χρειαζόταν άλλο. Θα είχαμε κερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών, θα μπορούσαμε να δανειζόμαστε από τις αγορές. Οπότε δεν θα χρειαζόμασταν άλλα δάνεια από τους εταίρους μας και άρα δεν θα χρειαζόμασταν νέα δανειακή σύμβαση με τους συνεπακόλουθους όρους, περιορισμούς και ελέγχους.

Το να δανείζεσαι από τις αγορές είναι κάτι σαν από μαθητής να γίνεσαι ακαδημαϊκός πολίτης, φοιτητής. Έχεις ελευθερία κινήσεων και μικρότερο έλεγχο. Πάλι πρέπει να είσαι επαρκής και να δουλεύεις σκληρά αλλά χωρίς απουσιολόγιο και καθημερινή εξέταση στον πίνακα. Όταν όμως αναγκάζεσαι να δανείζεσαι από τους εταίρους σου, επιστρέφεις πίσω στο σχολείο. Δεν θεωρείσαι ακόμα αρκετά ώριμος. Χρειάζεσαι καθοδήγηση, τακτικό έλεγχο και παρουσίες.