Τα πέντε προηγούμενα χρόνια (2010-2014) ζήσαμε μια Μεγάλη Ύφεση, βιώσαμε πρωτόγνωρη πτώση του βιοτικού μας επιπέδου. Από παρεξήγηση (ναι, ιδιοτελή παρεξήγηση που καλλιέργησαν Παπανδρέου, Σαμαράς και Τσίπρας προκειμένου ν΄ ανέβουν στην εξουσία!) ο περισσότερος κόσμος στη χώρα μας πιστεύει ότι αυτό που ζήσαμε οφείλεται στη σκληρή στάση των Ευρωπαίων, οι οποίοι επέβαλαν σκληρή λιτότητα και υψηλή φορολογία, προκειμένου να εξοικονομηθούν χρήματα για να πληρώσουμε τα δάνεια και τους τόκους που τους χρωστάμε. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
Στον πίνακα που ακολουθεί εμφανίζονται επιλεγμένα δημοσιονομικά μεγέθη της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αυτά μετρήθηκαν με βάση το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής (ΠΟΠ)) για την πενταετία 2010-2014. (Στοιχεία για τους τόκους εδώ και εδώ, για τα Ισοζύγια εδώ και εδώ).
Υπενθυμίζω ότι το Πρωτογενές Ισοζύγιο είναι, για κάθε έτος, το σύνολο των εσόδων του κράτους μείον το σύνολο των εξόδων του, χωρίς όμως να συνυπολογίζονται στα έξοδα οι τόκοι που πρέπει να πληρώσει για τα δάνεια που έχει συνάψει. Όταν οι δαπάνες του κράτους (μισθοί, συντάξεις, δημόσιες επενδύσεις κ.λπ.) είναι μεγαλύτερες από τα έσοδά του (φόροι, τέλη κ.λπ.), τότε έχουμε πρωτογενές έλλειμμα, ενώ, αν είναι μικρότερες, έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Είναι σημαντικό οικονομικό μέγεθος το Πρωτογενές Ισοζύγιο, γιατί δείχνει αν ένα κράτος ξοδεύει λιγότερα ή περισσότερα απ’ όσα εισπράττει, χωρίς όμως στα έξοδα να συμπεριλαμβάνονται εκείνα που σχετίζονται με την εξυπηρέτηση του χρέους του.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, λόγω των ειδικών συνθηκών που επικρατούν στην ελληνική οικονομία, υπάρχουν πολλά έκτακτα έξοδα, π.χ. οι δαπάνες του κράτους για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, αλλά και έκτακτα έσοδα από μεταβιβάσεις κεφαλαίων που σχετίζονται με την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Για να μην αλλοιωθεί η πληροφορία που μας δίνει το Πρωτογενές Ισοζύγιο, πόσο ελλειμματικό ή πλεονασματικό είναι στην «τακτική» λειτουργία του ένα κράτος, συμφωνήσαμε πως θα υπολογίζουμε το Πρωτογενἐς Ισοζύγιο εξαιρώντας αυτές τις έκτακτες δαπάνες ή έσοδα. (Αναλυτικά στοιχεία για τις παραδοχές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του Πρωτογενούς Ισοζυγίου κατά ΠΟΠ, μπορείτε να βρείτε στο Δελτίο Τύπου του ΥΠΟΙΚ εδώ.)
Αν το κράτος ήταν νοικοκυριό, το Πρωτογενές Ισοζύγιο θα αντιστοιχούσε στο σύνολο των εσόδων του νοικοκυριού από μισθούς ή άλλες πηγές μείον το σύνολο των εξόδων της χρονιάς, χωρίς όμως στα έξοδα να συμπεριλαμβάνονται οι δόσεις όλων των δανείων που έχει το νοικοκυριό.
Ο παραπάνω πίνακας μάς λέει με απλά λόγια ότι σωρευτικά στην 5ετία 2010-2014 που η Ελλάδα είναι σε πρόγραμμα (Μνημόνιο):
Είναι μύθος ότι η υπερβολική φοροεπιδρομή εναντίον των πολιτών αυτής της χώρας έγινε προκειμένου να εξοικονομηθούν χρήματα για να πληρώσουμε τόκους ή δάνεια. Είναι μύθος ότι οι μεγάλες περικοπές μισθών και συντάξεων έγιναν προκειμένου να εξοικονομηθούν χρήματα για να πληρώσουμε τόκους ή παλαιά δάνεια. Τουναντίον, παρά την αυξημένη φορολόγηση και τις δραστικές περικοπές στις δαπάνες, τα χρήματα δεν επαρκούσαν για να πληρωθούν οι μειωμένοι μισθοί και συντάξεις και η Ευρώπη μας δάνεισε, για να τους πληρώσουμε.
Στο δημόσιο λόγο των δημαγωγών βλέπουμε συχνά μια συγκίνηση όταν εκφράζουν την πίστη τους στον λαό μας που «θα νικήσει, θα τα καταφέρει». Για να νικήσει όμως πρέπει να ξέρει ποιος είναι ο εχθρός του. Και για να τα καταφέρει, πρέπει να γνωρίζει ποιο είναι το πρόβλημά του. Άρα πρέπει να ακούει αλήθειες, όσο σκληρές και αν είναι, κι όχι παραμύθια. Με αυτό το σκεπτικό, στη δημόσια συζήτηση για τη βίαιη προσαρμογή και την υπερβολική λιτότητα που οδήγησαν τη χώρα σε πρωτόγνωρη ύφεση, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι: Προφανώς ένα πρόγραμμα με πιο χαλαρούς στόχους για το πρωτογενές ισοζύγιο θα βοηθούσε ώστε να έχουμε πιο ήπια ύφεση. Αλλά αυτό μεταφράζεται αμέσως σε υψηλότερα πρωτογενή ελλείμματα, δηλαδή σε περισσότερα δάνεια. Πρέπει όλοι λοιπόν να έχουμε επίγνωση ότι κάθε αίτημά μας για πιο ήπια προσαρμογή σημαίνει: «Δανείστε μας περισσότερα χρήματα, για να μπορούμε να πληρώνουμε μισθούς και συντάξεις υψηλότερους απ' όσο μας επιτρέπουν τα έσοδα του κράτους».
Και μετά βλέπουμε «ή θα καταφέρουμε να μας τα διαγράψουν ή θα καταδικάσουμε τα παιδιά μας να τα ξεπληρώσουν».
Στον πίνακα που ακολουθεί εμφανίζονται επιλεγμένα δημοσιονομικά μεγέθη της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αυτά μετρήθηκαν με βάση το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής (ΠΟΠ)) για την πενταετία 2010-2014. (Στοιχεία για τους τόκους εδώ και εδώ, για τα Ισοζύγια εδώ και εδώ).
Υπενθυμίζω ότι το Πρωτογενές Ισοζύγιο είναι, για κάθε έτος, το σύνολο των εσόδων του κράτους μείον το σύνολο των εξόδων του, χωρίς όμως να συνυπολογίζονται στα έξοδα οι τόκοι που πρέπει να πληρώσει για τα δάνεια που έχει συνάψει. Όταν οι δαπάνες του κράτους (μισθοί, συντάξεις, δημόσιες επενδύσεις κ.λπ.) είναι μεγαλύτερες από τα έσοδά του (φόροι, τέλη κ.λπ.), τότε έχουμε πρωτογενές έλλειμμα, ενώ, αν είναι μικρότερες, έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Είναι σημαντικό οικονομικό μέγεθος το Πρωτογενές Ισοζύγιο, γιατί δείχνει αν ένα κράτος ξοδεύει λιγότερα ή περισσότερα απ’ όσα εισπράττει, χωρίς όμως στα έξοδα να συμπεριλαμβάνονται εκείνα που σχετίζονται με την εξυπηρέτηση του χρέους του.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, λόγω των ειδικών συνθηκών που επικρατούν στην ελληνική οικονομία, υπάρχουν πολλά έκτακτα έξοδα, π.χ. οι δαπάνες του κράτους για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, αλλά και έκτακτα έσοδα από μεταβιβάσεις κεφαλαίων που σχετίζονται με την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Για να μην αλλοιωθεί η πληροφορία που μας δίνει το Πρωτογενές Ισοζύγιο, πόσο ελλειμματικό ή πλεονασματικό είναι στην «τακτική» λειτουργία του ένα κράτος, συμφωνήσαμε πως θα υπολογίζουμε το Πρωτογενἐς Ισοζύγιο εξαιρώντας αυτές τις έκτακτες δαπάνες ή έσοδα. (Αναλυτικά στοιχεία για τις παραδοχές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του Πρωτογενούς Ισοζυγίου κατά ΠΟΠ, μπορείτε να βρείτε στο Δελτίο Τύπου του ΥΠΟΙΚ εδώ.)
Αν το κράτος ήταν νοικοκυριό, το Πρωτογενές Ισοζύγιο θα αντιστοιχούσε στο σύνολο των εσόδων του νοικοκυριού από μισθούς ή άλλες πηγές μείον το σύνολο των εξόδων της χρονιάς, χωρίς όμως στα έξοδα να συμπεριλαμβάνονται οι δόσεις όλων των δανείων που έχει το νοικοκυριό.
Ο παραπάνω πίνακας μάς λέει με απλά λόγια ότι σωρευτικά στην 5ετία 2010-2014 που η Ελλάδα είναι σε πρόγραμμα (Μνημόνιο):
- Το κράτος μας ξόδεψε 16,5 δισ. περισσότερα απ' όσα εισέπραξε - επαναλαμβάνω χωρίς να συνυπολογίζουμε στα έξοδα όσα πλήρωσε σε τόκους.
- Για τόκους την πενταετία 2010-2014 χρειάστηκε να πληρώσουμε ως κράτος 52,3 δισ. Αφού όμως στην πενταετία «μπήκαμε μέσα» 16,5 δισ, χωρίς να υπολογίσουμε το έξοδο των τόκων, προφανώς ως κράτος δεν δώσαμε ούτε ένα ευρώ για πληρωμή των τόκων. Πήραμε νέα δάνεια από την Ευρώπη, για να πληρώσουμε τους τόκους.
- Ομοίως, δεν δώσαμε ούτε ένα ευρώ για να αποπληρώσουμε παλαιά δάνεια. Πήραμε νέα δάνεια από την Ευρώπη για να τα αποπληρώσουμε.
- Επιπροσθέτως, επειδή τα χρήματα που ξοδέψαμε ως κράτος (για μισθούς και συντάξεις κ.λπ.) ήταν περισσότερα από εκείνα που εισπράξαμε (από φόρους δασμούς κ.λπ.) δανειστήκαμε και επιπλέον 14,3 δισ. από τους Ευρωπαίους. (Έχουν αφαιρεθεί 2,2 δισ. που αφορούν σε έσοδα από αποκρατικοποιήσεις της περιόδου 2010-2014 τα οποία δεν έχουν ενσωματωθεί στα πρωτογενή πλεονάσματα).
Είναι μύθος ότι η υπερβολική φοροεπιδρομή εναντίον των πολιτών αυτής της χώρας έγινε προκειμένου να εξοικονομηθούν χρήματα για να πληρώσουμε τόκους ή δάνεια. Είναι μύθος ότι οι μεγάλες περικοπές μισθών και συντάξεων έγιναν προκειμένου να εξοικονομηθούν χρήματα για να πληρώσουμε τόκους ή παλαιά δάνεια. Τουναντίον, παρά την αυξημένη φορολόγηση και τις δραστικές περικοπές στις δαπάνες, τα χρήματα δεν επαρκούσαν για να πληρωθούν οι μειωμένοι μισθοί και συντάξεις και η Ευρώπη μας δάνεισε, για να τους πληρώσουμε.
Στο δημόσιο λόγο των δημαγωγών βλέπουμε συχνά μια συγκίνηση όταν εκφράζουν την πίστη τους στον λαό μας που «θα νικήσει, θα τα καταφέρει». Για να νικήσει όμως πρέπει να ξέρει ποιος είναι ο εχθρός του. Και για να τα καταφέρει, πρέπει να γνωρίζει ποιο είναι το πρόβλημά του. Άρα πρέπει να ακούει αλήθειες, όσο σκληρές και αν είναι, κι όχι παραμύθια. Με αυτό το σκεπτικό, στη δημόσια συζήτηση για τη βίαιη προσαρμογή και την υπερβολική λιτότητα που οδήγησαν τη χώρα σε πρωτόγνωρη ύφεση, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι: Προφανώς ένα πρόγραμμα με πιο χαλαρούς στόχους για το πρωτογενές ισοζύγιο θα βοηθούσε ώστε να έχουμε πιο ήπια ύφεση. Αλλά αυτό μεταφράζεται αμέσως σε υψηλότερα πρωτογενή ελλείμματα, δηλαδή σε περισσότερα δάνεια. Πρέπει όλοι λοιπόν να έχουμε επίγνωση ότι κάθε αίτημά μας για πιο ήπια προσαρμογή σημαίνει: «Δανείστε μας περισσότερα χρήματα, για να μπορούμε να πληρώνουμε μισθούς και συντάξεις υψηλότερους απ' όσο μας επιτρέπουν τα έσοδα του κράτους».
Και μετά βλέπουμε «ή θα καταφέρουμε να μας τα διαγράψουν ή θα καταδικάσουμε τα παιδιά μας να τα ξεπληρώσουν».
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Protagon στις 7/7/2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου